از مسلمات دین و علم و تجربه است که کردار انسان خواه نیک و خواه بد داراى پىآمد و نتیجه، در دنیا و آخرت است و همچون بذرى است که در مزرعهى جهان کاشته مىشود، اگر بذر گل بود، نتیجهاش گل است و اگر خار بود، نتیجهاش خار است.
به قول مولوى:
این جهان کوه است و فعل ما ندا ****** سوى ما آید نداها را صدا
و به قول سعدى:
دهقان سالخورده چه خوش گفت با پسر******** اى نور چشم من بجز از کِشته ندروى
به عبارت دیگر، هر عملى داراى عکس العمل و هر کنشى داراى واکنش است و باید توجه داشت که مکافات عمل هم در دنیا وجود دارد و هم در آخرت، با این فرق که مکافات در دنیا نسبت به آخرت بسیار کمرنگ تر مى باشد.
و نیز باید توجه داشت که کیفر یا پاداش عمل به صورتهاى گوناگون به سراغ انسان مىآید.
گرفتارىهاى گوناگونى که در دنیا دامنگیر انسان مى گردد، گاهى مکافات عمل است و گاهى براى امتحان است و براى بعضى مایه و پایه ى ترقّى و تکامل و پاداش افزون و مضاعف است
چنان که رسول گرامی اسلام می فرماید:
«یا على! ما من خدش عود و لانکبة قدم الا بذنب»
اى على! هر خراشى که از چوبى به انسان مى رسد و هر لغزش قدمى بر اثر گناهى است که از او سرزده است .«مجمع البیان ذیل آیه. کافى، ج 2 ص 269 از امام صادق علیه السلام»
و خداوند در باره غذاب آخرت نیز می فرماید:
و مَن جاءَ بِالسَّیّئة فَکُبّت وُجوههُم فى النّارِ هَل تُجزَون الّا ما کُنتُم تَعمَلون» «2»
آنان که اعمال بدى انجام دهند، به رو در آتش افکنده مى شوند، آیا جزایى جز آنچه عمل مى کردید خواهید داشت .«نمل/ 90»
و آثار مخرب و زیان بار دیگری که همه این ها از ویروس گناه سرچشمه می گیرد و تنها انتی ویروسی که هیچ گاه کهنه نمی شود و نیازی به اپدیت هم ندارد تقوا و ترس از خداوند می باشد و این که همیشه خداوند را حاضر و ناظر اعمال خودت بدانی همان طور که شاعری می گوید:
در مقامى که کنى قصد گناه******گر کند کودکى از دور نگاه
شرم دارى، زگنه در گذرى********پرده عصمت خود را ندرى
شرم بادت که خداوند جهان********که بود خالق اسرار نهان
بر تو باشد نظرش بىگه و گاه********تو کنى در نظرش قصد گناه
و خداوند نیز می فرماید:
إنّ الّذینَ اتّقوا إذا مَسّهم طائف مِن الشّیطان تذکّروا فاذا هم مُبصِرون
پرهیزکاران هنگامى که گرفتار وسوسههاى شیطان شوند بیاد خدا مىافتند و بینا مى گردند« اعراف/ 201»
امام صادق علیه السلام در ضمن گفتارى درباره ى ذکر خدا فرمودند:
منظور، یاد کردن خداست به هنگامى که انسان با حلال و حرام روبرو مى شود اگر طاعت خدا باشد آن را انجام مى دهد و اگر معصیت باشد آن را ترک مى کند.« بحار، ج 93 ص 154»
