علت هایی که باعث می شود انسان گناه کند و از خدا دور شود عبارتند از:
1: فکر گناه: کانون دیگرى که در وجود انسان سرچشمه کارها است تفکر و اندیشه است. فکر سالم محصول و بازده سالم و پاک دارد و فکر آلوده بازده ناسالم و آلوده خواهد داشت
امیر مؤمنان على علیه السلام مىفرماید:
کسى که بسیار درباره گناه فکر کند او را به گناه سوق مىدهد.«1»
حضرت عیسى علیه السلام ضمن گفتارى به حواریون فرمود:
و من به شما امر مىکنم که روح خود را به زنا خبر ندهید فکر زنا نکنید تا چه رسد به اینکه زنا کنید زیرا کسى که روح و فکرش را به زنا خبر دهد مانند کسى است که در اطاق رنگینى آتش روشن کند، دود آتش نقشه هاى رنگین آن اطاق را کثیف مى کند گرچه خانه را نسوزاند.» «2»
یعنى فکر گناه کانون تصمیمگیرى وجود انسان را آلوده مىنماید و چنین کانونى به تاریکى گناه نزدیکتر است تا به سفیدى اطاعت خدا.
جهل و نادانی: جهل و حماقت، زمینه گناه را در انسان به وجود آورده و او را به سوى گناه مى کشاند. جهل به خدا، جهل به هدف از آفرینش، جهل به قوانین خلقت، جهل به زشتى گناه و آثار آن همان گونه که خداوند می فرماید:
بنى اسرائیل به موسى گفتند: براى ما معبودى از بت قرار بده چنانکه آنها بت پرستان معبودانى از بت دارند. موسى گفت: شما جمعیتى جاهل و نادان هستید«3»
امیر المومنین در این زمینه می فرماید:
گستاخى و جرأت بر نافرمانى خدا را جز جاهل و شقى روا نمى دارد«4»
باز حضرت در کلام دیگری می فرماید:
جهل مرکز زشتى است، جهل ریشه و پایه زشتى است، جهل موجب تباهى معاد انسان است «5»
قوانین و سنت های غلط بشری: قوانین غلط بشرى یکى از عوامل و زمینه هاى فرهنگى گناه است چرا که این قوانین بجاى آنکه نجات بخش باشد گمراه کننده است.و تنها قانون الهی است که انسان را می تواند خوشبخت کند همان گونه که امیر المومنین می فرماید:
همواره پیدایش فتنه ها، پیروى از هوسهاى آلوده و احکام و قوانین مجعول و اختراعى مانند قوانین بشرى است، احکامى که با کتاب خدا مخالفت دارد «6»
منابع:
1:مَن کَثُر فِکرهُ فِى المَعاصى دَعَته الَیها «روایات تربیتی ج1 ص 326»
2: عیسى قال للحواریین:... ان موسى امرکم ان لا تزنوا و انا آمرکم ان لاتحدثوا انفسکم بالزنا فضلاً عن ا ن تزنوا فان من حدث نفسه بالزنا کان کمن او قد فى بیت مزوق فافسد التزاویق الدخان و ا ن لم یخرق البیت «بحار الانوار ج 14 ص 331»
3: «قالوا یا موسى اجعَل لَنا الهاً کما لَهم آلِهة قالَ إنّکم قَوم تَجهَلون «اعراف 38»
4: لا یجترى على الله الا جاهل شقى «نهج البلاغه نامه 53»
5: الجهل معدن الشر، الجهل اصل کل شر، الجهل یفسدالمعاد « فهرست غرر واژه جهل»
6: «انمّا بَدءُ وُقوعِ الفِتَن اهواءٌ تُتَّبع و احکامٌ تُبتَدَع، یُخالَف فیها کتاب اللّه «نهج البلاغه خطبه
