سوال:چرا در برخی از روایات از مشورت کردن با زنان نهی شده است؟
نتیجه تحقیق نویسنده وبلاک راه فضیلت:
دوست گرامی از این که سوال خود را با وبلاک راه فضیلت در میان گذاشتید از شما سپاسگزاری می کنم...
روایتی به این مضمون وجود دارد امام على خطاب به فرزند بزرگوارشان امام حسن مجتبى «علیهما السلام»مى فرمایند:از مشورت با زنان بپرهیز زیرا ایشان را رأیى سست و عزمى ناتوان است«1»
ولی این روایت زیبا را باید به درستی تفسیر نمود تا حق کلام مولا اداء شود این دسته از روایات که در مورد مذمت مشورت با زنان وارد شده است داری دو معنا می باشد که من خدمت شما عرض می کنم
1:منظور روایات تمامى زنان یا به اصطلاح جنس زن باشد.یعنى با مشورت با هر زنى به این دلیل که جنس مؤنث است، باید خوددارى کرد.
2 :منظور روایات تمام زنان نیست، بلکه برخى از زنان است که سست رأى و کم همت هستند.
براى فهم روایات توجه به چند نکته حائز اهمیت می باشد نکته اول این که:امام مى فرمایند: «ایاک و مشاورة النساء». در اصطلاح ادبى «الف و لام» در واژه «النساء» که حرف تعریف است،دو معنى دارد:
1: «الف و لام» جنس«که می شود جنس زن یعنی مشورت با جنس زن خوب نیست» که در این جا النساء به معنای معناى «همه زنان» است.در این صورت می شود مانند آیه شریفه «ان الانسان لفى خسر » همه انسان ها در زیان هستند مگر..«2» یعنى جنس انسان (الانسان) به گونه اى است که در زیان دائمى است.
2 ـ "الف و لام" عهد است که منظور از آن اشاره به موردى است که بین گوینده و شنونده شناخته و معلوم است.مثل "الیوم اکملت لکم دینکم..." "امروز ـ روز غدیر ـ دین شما را کامل کردم...«3»به نظر مى رسد که الف و لام در النساء براى جنس نباشد و منظور حضرت جنس زن و همه زنان نیست،بلکه براى عهد است و اشاره به برخى از زنان دارد.
جسم حمل کننده روح است و نزد خدا ملاک برتری جسم نیست بلکه این روح است که ملاک برتری می باشد و روح در زن و مرد مساوى است و زنان و مردان هیچ تفاوتى از این جهت ندارند. به عبارت دیگر ملاک انسان از جهت انسانیت روح اوست که موجب برترى او بر دیگر موجودات و انسان بودنش مى شود. اما در جسمیت خود به مذکر و مؤنث تقسیم مى گردد تا با هم یکدیگر را تکمیل کنند. پس جنسیت هیچ دخالتى در انسانیت او ندارد. دوم مسلما مقصود ائمه از نهى از مشورت با زنان،زنانى چون حضرت زهراء سلام الله علیها و حضرت زینب و حضرت معصومه و سلام الله علیهن نبوده و یقینا در نظر آن ها عقل و درک و درایت و ایمان این بزرگواران از بسیاری از مردان بیشتر بوده است. پس باید معناى این گونه روایات،نهى از مشورت با بعضى زنان باشد که داراى سستى رأى و عدم عزم هستند.
همان گونه که قرآن هم به این واقعیت اشاره دارد و می فرماید::اى مردم ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم، و تیره ها و قبیله ها قرار دادیم،تا یکدیگر را بشناسید، ولى گرامى ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست،خداوند دانا و خبیر است«4»
خلاصه کلام این که میزان و ملاک مشورت در اسلام عقل و تدبیر و صلاح است و هر کس داراى چنین ویژگی هایى باشد، مى تواند طرف مشورت واقع شود و در این جهت تفاوتى بین زنان و مردان نیست.چنانکه از امام على علیه السلام نقل شده است از مشورت با زنان بپرهیز مگر آن هایى که به کمال خرد شناخته شده باشند...«5»
باز حضرت در روایت دیگری به صورت عمومی بدون بیان جنسیت می فرماید:بهترین کسى که با او مشورت کنى کسى است که صاحب عقل و علم و تجربه ها و دوراندیشى باشد«6»
روایات درباره مشورت زیاد است که در آن ها ویژگی هاى افرادى که باید طرف مشورت واقع شوند،یا افرادى که مشورت با آنها نهى شده بیان شده است و از مجموع آن ها مشخص م ىشود که ملاک در مشورت با دیگران عقل و درایت و عزم و صلاح است و باید کسانى که داراى چنین ویژگی هایى باشند طرف مشاوره قرار گیرند، و در مقابل باید از مشورت با افراد کم خرد و فاسد و ترسو و سست همت خوددارى کرد. بنابر این معناى روایاتى که مشورت با زنان را نهى کرده است، نهى از مشورت با زنان سست رأى و کم همت است و شامل تمامى زنان نمىشود و
همان گونه که رسول گرامی اسلام می فرماید:اى على با ترسو مشورت مکن، زیرا او راه بیرون آمدن از مشکل را بر تو تنگ مى کند و با بخیل مشورت مکن، زیرا او تو را از هدفت باز مى دارد و با حریص مشورت مکن، زیرا او حریص بودن را در نظرت زیبا جلوه مى دهد«7»
ثانیا با جمع روایات و حوادث زمان امام علی علیه السلام روشن مى شود که بسیارى از زنان مانع رفتن شوهران و فرزندان خود در جبهه ها بوده اند و این موضوع منحصر به زمان آن امام هم نبوده و در زمان امام حسین علیه السلام نیز چنین مسئله اى رخ داد. مورخان تأکید دارند که یکى از دلایل خالى شدن اطراف مسلم بن عقیل سفیر امام در کوفه و شهادت وى، زنان کوفه بوده اند که شوهران و فرزندان خود را از حضور در سپاه مسلم برحذر داشتند.
لطفا سوالات و نظرات خود را در قسمت نظرات وبلاک راه فضیلت بنویسید برای ورود به وبلاک روی کلمه راه فضیلت کلیک کنید راه فضیلت ......راه فضیلت
منابع:
1:و ایاک و مشاورة النساء فانّ رأیهُنّ الى أفن و عزمَهُنّ الى وَهن«نهج البلاغه نامه 31 ـ اواخر نامه»
2:سوره عصر
3:مائده آیه 3
4:یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ«حجرات آیه 13»
5:ایاک و مشاورة النساء الا من جُرّبَت بکمال العقل«بحار الانوار ج: 100 ص: 253»
6:خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُواالنُّهى وَالعِلمِ وَاولُوا التَّجارِبِ وَالحَزمِ«غررالحکم، ج3، ص428، ح4990»
7:یا عَلىُّ لاتُشاوِر جَبانا فَإِنَّهُ یُضَیِّقُ عَلَیکَ المَخرَجَ وَلاتُشاوِرِ البَخیلَ فَإِنَّهُ یَقصُرُبِکَ عَن غایَتِکَ وَلاتُشاوِر حَریصا فَإِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ شَرَّها«علل الشرایع، ج2، ص559، ج1»
نظرات ()
